یادی از یاران خمینی

چند هفتهای است که از رحلت یکی از بزرگان بازار و انسانهای متعهد و انقلابی شهرمان، مرحوم حاج محمد معنویان میگذرد. آن چه میخوانید نگاهی کوتاه به زندگانی ایشان است و انشاا... در فرصتی دیگر فعالیتها و مبارزات ایشان را به قلم خواهیم آورد.

---

چند هفتهای است که از رحلت یکی از بزرگان بازار و انسانهای متعهد و انقلابی شهرمان، مرحوم حاج محمد معنویان میگذرد. آن چه میخوانید نگاهی کوتاه به زندگانی ایشان است و انشاا... در فرصتی دیگر فعالیتها و مبارزات ایشان را به قلم خواهیم آورد. حاج معنویان فعالیتهای سیاسی فرهنگی خود را با شروع جریانات نهضت ملی آغاز نمود. با شکلگیری حزب ایران در کازرون او به همراه برادرش وارد این جرگه شدند. اندکی بعد او نیز به همراه برادرش، مهندس رجبعلی طاهری و منوچهر مظفریان و عدهای دیگر از جوانان غیور شهر که دارای سبغهای اسلامی و دینی بودند، به واسطه مرحوم دکتر محمدحسن طاهری، حزب مردم ایران را که بیشتر اعضای آن اسلامگرایان و متدینین بودند و توسط دکتر محمد نخشب از حزب ایران جدا گشته بود را در کازرون تشکیل دادند. با شروع نهضت ملی شدن صنعت نفت، این دو حزب و به تبع آن اعضای آن دو حزب به طرفداری و حمایت از مصدق وارد عرصه شدند. در کازرون نیز محمد معنویان که تازه پای در دوران نوجوانی گذاشته بود در کنار دیگر دوستان خود به مبارزهای سخت علیه رژیم شاه پرداخت. با تشکیل دولت مصدق ، فعالیتهایی نیز توسط بعضی از اعضای حزب توده از سویی و از سوی دیگر سلطنتطلبان و در دوران مصدق حتی عدهای از به اصطلاح روشنفکران و طرفداران ملی و ملیگراها که خود بسیار تلاش کرده بودند تا دکتر مصدق به حکومت برسد شروع به سنگاندازی در دولت نمودند. این امر شاید در شهرهای بزرگ جلوهای محسوس داشت اما در شهرهای کوچک جلوه آن بسیار کم بود. در کازرون نیز به مناسبتهای مختلف دو حزب ملیگرا یعنی حزب ایران و حزب مردم ایران به حمایت از مصدق فعالیت میکردند که در این میان نقش چند تن از جمله مهندس طاهری، مرحوم منوچهر مظفریان و مرحوم حاج محمد معنویان و برادرش پررنگتر بود. با سقوط دولت مصدق، فعالیتهای مبارزان به صورت مخفی و زیرزمینی درآمد. در کازرون مرحوم منوچهر مظفریان به همراه مهندس طاهری و برادران معنویان که همگی از اصحاب بازار به شمار میآمدند دست به فعالیتهای فرهنگی و عقیدتی به شکل جلسات سیرمطالعاتی پیرامون مسایل سیاسی و عقیدتی به شکل نامنظم زدند. انجمن امور دینی که حاصل جلسات نامنظم سیرمطالعاتی بود، پس از تشکیل با انجمن حجتیه ارتباط برقرار نمود. در این میان نقش مرحوم معنویان در تشکیل این انجمن بسیار مشهود است. بهاییت که قصد داشت در کازرون و روستاهای تابعه به عضوگیری بپردازد با فعالیتهای این انجمن نتوانست کاری از پیش برد. با آغاز نهضت حضرت امام خمینی، و حادثه دلخراش 15 خرداد 42، مهندس طاهری در جلسه که به همت مرحوم معنویان و دوستان ایشان در مسجد حسینی شکل گرفت، در مورد قیام و نهضت حضرت امام خمینی و فعالیتها و نقش و شخصیت امام پرداخت. از این روز و به خصوص با ورود مرحوم غلامرضا باقرینژاد و مرحوم شهید حجه الاسلام دانشجو(دهقان) به این انجمن فعالیتهای سیاسی مذهبی آن بیشتر شد. از آن جا که مرحوم غلامرضا باقرینژاد توانسته بود با انقلابیون پیرو خط امام در استان فارس ارتباط برقرار کند که این ارتباط نیز بیشتر از طرف محمد معنویان و مهندس طاهری شکل گرفته بود فعالیتهای سیاسی او در حمایت از نهضت امام مورد خوشآیند بعضی از ریش سفیدان انجمن نبود. اما حاج محمد معنویان به عنوان یکی از اثرگذارترین افراد به حمایت از فعالیتهای باقرینژاد پرداخت. از آن جا که فعالیتها انجمن نیاز به پشتوانه اقتصادی داشت و از وسی دیگر وجود بانکهای غیراسلامی مرحوم معنویان به همراه شهید دانشجو صندوق ذخیره قائم را با در نظر گرفتن اقتصاد اسلامی با کمک بازاریان و سایر اعضای انجمن امور دینی راهاندازی نمود. او دیگر به عنوان یک بازاری متعهد در کازرون شناخته شده بود. با اوجگیری انقلاب در سال 56، منزل ایشان به عنوان یک پاتوق و محلی برای برنامهریزیهای انقلاب در کازرون تبدیل شد. که از جمله این فعالیتها مراسم مرحوم شریعتی و برنامهریزی برای مراسم ختم و چهلم شهید حاج آقا مصطفی خمینی بود. رژیم هم ایشان را به عنوان ریش سفید جریان انقلاب میشناخت و هرگونه حرف و صحبتی با انقلابیون داشت از طریق ایشان اقدام مینمود. در سالهای پس از پیروزی انقلاب نیز ایشان در کنار انقلاب و رهبری بودند. او توانست در دوران پس از انقلاب بعضی از فعالیتهای قبل از انقلاب همچون بانک ذخیره قائم و همچنین کمک به خانوادههای کمبضاعت و دعای ندبه که در آن به تحلیل مسایل سیاسی پرداخته میشد ادامه دهد. او در این سالها دیگر پا به سن گذاشته بود ولی به عنوان یک انقلابی و چهره معتمد مردم تا آخرین روزهای حیات شناخته میشد.   انجمنی...